[](https://www.scribd.com/document/824864215/Hoyrat-Sepin-Sinanl%C4%B1og-lu?utm_source=chatgpt.com)
Hoyrat, Türk halk müziği ve edebiyatında önemli bir yere sahip olan, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak icra edilen bir türdür. Bu özgün halk müziği formu, hem melodik yapısı hem de sözlü içeriğiyle dikkat çeker.
Hoyrat Nedir?
Hoyrat, genellikle dört mısradan oluşan, cinaslı (söz oyunlu) ve uzun hava formatında söylenen bir halk şiiri türüdür. Maniye benzerlik gösterse de, hoyratlar daha serbest bir yapıya sahiptir ve özellikle “uzun hava” olarak adlandırılan müziksel formda icra edilirler. Bu türün en belirgin özelliği, ilk mısrasının eksik veya cinaslı olmasıdır; bu durum, dinleyicinin ilgisini çeker ve eserin melodik yapısına katkı sağlar. [1]
Hoyrat Nerede Görülür?
Hoyratlar, özellikle Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu illerinde yaygın olarak icra edilmektedir. Urfa, Diyarbakır, Elazığ, Erzurum ve Kars gibi iller, hoyratın en çok görüldüğü yerler arasında yer alır. Ayrıca, Irak’ın Kerkük ve Erbil şehirlerinde de hoyrat geleneği devam etmektedir. [2]
Hoyratın Tarihsel Arka Planı
Hoyratın kökeni, Orta Asya Türk kültürüne kadar uzanır. Türklerin göçebe yaşam tarzı ve sözlü gelenekleri, hoyratın doğuşunda etkili olmuştur. Günümüzde, özellikle Irak Türkmenleri arasında yaygın olan bu tür, Kerkük, Telafer ve Mendeli gibi bölgelerde önemli bir kültürel miras olarak kabul edilmektedir. [3]
Hoyratın Akademik Tartışmaları
Hoyrat, hem bir halk şiiri türü hem de bir müzik formu olarak akademik çevrelerde incelenmektedir. Özellikle Şanlıurfa’da, Yaşar Özden gibi sanatçılar tarafından icra edilen hoyratlar, müzik teorisi ve halk müziği araştırmaları açısından önemli örnekler sunmaktadır. Bu eserler, Arel-Ezgi sistemi temel alınarak makam tahlilleriyle analiz edilmekte ve nota programlarıyla belgelenmektedir. [4]
Hoyratın Müzikal Özellikleri
Hoyratlar, genellikle “Hicaz”, “Uşşak”, “Hüseyni” ve “Segâh” gibi makamlar üzerinden icra edilir. Melodik yapıları, tiz sesli perdelerden başlayıp pes seslerde sonlanan bir seyir izler. Bu özellik, hoyratın duygusal yoğunluğunu artırır ve dinleyiciyi derinden etkiler. [5]
Sonuç
Hoyrat, Türk halk müziği ve edebiyatının önemli bir parçası olup, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde derin köklere sahiptir. Hem sözlü hem de müzikal yönleriyle zengin bir kültürel miras sunan hoyrat, günümüzde de yaşatılmaya devam edilmektedir. Bu gelenek, hem geçmişin hem de günümüzün duygusal ve sanatsal ifadelerinin bir yansıması olarak kültürel hafızamızda önemli bir yer tutmaktadır.
—
Sources:
[1]: https://www.okudum.net/hoyrat-nedir-edebiyatta-hoyrat-ne-demek/?utm_source=chatgpt.com “Hoyrat Nedir? Edebiyatta Hoyrat Ne Demek? – Okudum.Net”
[2]: https://tr.wikipedia.org/wiki/Hoyrat?utm_source=chatgpt.com “Hoyrat – Vikipedi”
[3]: https://www.sobider.net/FileUpload/ep842424/File/9.edebiozellikleribakimindankerkukhoyratlari.pdf?utm_source=chatgpt.com “Edebi Özellikleri Bakımından Kerkük Hoyrat – sobider.net”
[4]: https://www.academia.edu/43515751/%C5%9Eanl%C4%B1urfaM%C3%BCzi%C4%9FindeHoyratveHoyrat%C3%A7%C4%B1l%C4%B1kYa%C5%9Far%C3%96zden%C3%96rne%C4%9FiMEHMET%C3%96NCEL?utmsource=chatgpt.com “(PDF) Şanlıurfa Müziğinde Hoyrat ve Hoyratçılık: Yaşar Özden Örneği …”
[5]: https://abakus.inonu.edu.tr/items/a14c7c08-c194-4334-b51e-2f70afa885b4?utm_source=chatgpt.com “Şanlıurfa müziğinde okunan hoyratlar üzerine bir inceleme”